Γράφει η Στέλλα Ν. Καραμήτρου
Το ερώτημα είναι το εξής: γιατί πρέπει να βανδαλίζεται ένα έργο τέχνης στο πλαίσιο διαμαρτυρίας για την κλιματική αλλαγή; Δεν έχω βρει ακόμα την απάντηση.
Κρούσματα βανδαλισμού από διαδηλωτές σαρώνουν μουσεία και ορόσημα τέχνης σε όλον τον κόσμο. Μια τούρτα εκσφεντονίστηκε στην «Τζοκόντα» του Ντα Βίντσι στον Λούβρο, χυμός ντομάτας πάνω στα «Ηλιοτρόπια» του Βαν Γκογκ στο Λονδίνο, ομοίως και στο «Κορίτσι με το μαργαριταρένιο σκουλαρίκι» του Βερμέερ στη Χάγη, με πιο πρόσφατο το σφυροκόπημα του έργου «Αφροδίτη του Ρόκεμπι» του Βελάσκες στην Εθνική Πινακοθήκη του Λονδίνου. Ευτυχώς σε καμία από τις περιπτώσεις δεν προκλήθηκε ζημιά στα έργα, μιας και αυτά καλύπτονται από ειδικές προθήκες ασφαλείας.
Ο συμβολισμός της πράξης είναι απεχθής. Πόση ευαισθησία μπορεί να κρύβει ο θόρυβος του σφυροκοπήματος πάνω στον πίνακα του Βελάσκες ή η κάλυψη με πουρέ πατάτας σε έργο του Κλωντ Μονέ; Η καταστροφή και η εκτόξευση τροφών σε έργα τέχνης είναι μια πράξη διαμαρτυρίας από τις ακτιβιστικές οργανώσεις με σκοπό την ευαισθητοποίηση και την ενεργοποίηση πρακτικών για την προστασία και διάσωση του πλανήτη. Ωστόσο είναι τακτικά ορθές; Διότι μέχρι σήμερα καμία πράξη βανδαλισμού έργων τέχνης δεν άλλαξε την δημόσια πολιτική.
Αυτού του είδους οι βαρβαρότητες είναι κόντρα σε οποιαδήποτε έκφραση πολιτισμού. Τα έργα δέχονται την οργή των ακτιβιστών, τα αιτήματά τους γίνονται γνωστά, ωστόσο δεν λαμβάνουν υπόψη τους ότι εκείνη την στιγμή καταστρέφεται ένας πολιτιστικός θησαυρός. Είναι αποτρόπαιες πράξεις σε κοινά αγαθά που κοσμούν κορυφαία μουσεία σε όλον τον κόσμο. Η απάντηση στην καταστροφή δεν είναι μια άλλη καταστροφή.
Επίσης οι οργανώσεις αυτές θα έπρεπε να γνωρίζουν πως η κλιματική αλλαγή και η ακρίβεια, δυο μεγάλες πληγές παγκοσμίως, αποτελούν μέρη ενός δικτύου οικονομικών συμφερόντων και εξουσίας, υπερβαίνοντας την κοινή εμπειρία και δυνατότητα. Θα έπρεπε ακόμη να γνωρίζουν οι επισκέπτες των μουσείων είναι και αυτοί δέκτες των προβλημάτων και όχι εκπρόσωποι τους.
Οι ακτιβιστές επιλέγουν γνωστοποιήσουν το μήνυμά τους με μια επίθεση στην τέχνη, δηλαδή στην πιο καλοσυνάτη και φανερή εκδήλωση ανθρώπινης ελπίδας. Ουσιαστικά μια επίθεση από άνθρωπο σε άνθρωπο.
Κανείς δεν ξέρει ποιο έργο θα είναι το επόμενο «θύμα» και θα καλυφθεί από μπογιά ή θα χαραχτεί από μαχαίρι, από ανθρώπους – υπερασπιστές του κλίματος, που οι πράξεις τους δείχνουν κατάφωρα πως δεν διαθέτουν την παραμικρή ευαισθησία.