Το Brain- Drain αποτελεί τον μεγάλο πονοκέφαλο για την χώρα, την κοινωνία, την οικογένεια, τους ίδιους τους μετανάστες και τις επιχειρήσεις. Είναι ένα σύγχρονο φαινόμενο που πηγή έναρξής του έχει τα χρόνια που εμφανίστηκε η οικονομική κρίση στην Ελλάδα και στην συνέχεια έγινε μόνιμο και διευρύνθηκε πολλαπλά. Το brain drain αγγίζει το σύνολο της χώρας, όπως αποδεικνύουν τα στατιστικά στοιχεία. Μπορεί ο μεγαλύτερος αριθμός όσων έχουν μεταναστεύσει να αναλογεί στην Αττική, όμως οι αριθμοί είναι αμείλικτοι. Σημαντικός αριθμός επιστημόνων που μετανάστευσαν κατάγονται από την Αλεξανδρούπολη, τον Έβρο, τη Θράκη και γενικότερα από την Περιφέρεια της Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης. Ο όρος Brain-Drain κατά λέξη σημαίνει «διαρροή εγκεφάλου», και σε πιο ελεύθερη μετάφραση «μετανάστευση μυαλών, εξειδικευμένων επαγγελματιών και επιστημόνων».
Η φυγή του ανθρώπινου δυναμικού γίνεται κυρίως από τις οικονομικά αδύναμες χώρες σε εύρωστες. Το φαινόμενο περιλαμβάνει και τους φοιτητές όλων των βαθμίδων που σπουδάζουν στο εξωτερικό και συνεχίζουν εκεί την ζωή τους, ενεργοποιούνται επαγγελματικά σε αυτές και δεν επιστρέφουν στην Ελλάδα. Τα στατιστικά στοιχεία αποδεικνύουν πως στην χρονική περίοδο 2008-2017 μετανάστευσαν από την Ελλάδα σε χώρες του εξωτερικού 467.000 επιστήμονες, επαγγελματίες, φοιτητές, κατά κανόνα νέοι. Από αυτούς περίπου το 35% είναι γυναίκες, με επιβάρυνση του ήδη χαμηλού δείκτη γονιμότητας στην χώρα μας και στην πλειονότητά τους είναι άτομα που στην πλειονότητά τους διαθέτουν πολύ υψηλό μορφωτικό, επαγγελματικό και επιστημονικό επίπεδο.
Με δεδομένο ότι το ανθρώπινο δυναμικό μιας χώρας αποτελεί βασικό παράγοντα των αναπτυξιακών προοπτικών της είναι εύλογο η ανησυχία για τις συνέπειες της μαζικής αποδημίας ποιοτικού ανθρώπινου δυναμικού. Η «πληγή» είναι ακόμη μεγαλύτερη για τις πόλεις που βρίσκονται στην περιφέρεια όπου η ανανέωση του πληθυσμού τους γίνεται με πολύ δυσκολότερους όρους από ότι στην Αθήνα και την Θεσσαλονίκη.
Οι συνέπειες του Brain-Drain είναι βαρύτερες για την Θράκη από ότι στα αστικά κέντρα. Η απώλεια επιστημονικού και εξειδικευμένου προσωπικού συντελεί στην αδυναμία εφαρμογής καινοτομιών και στην μείωση των επενδύσεων αφού απουσιάζει το κατάλληλο δυναμικό εφαρμογής της τεχνογνωσίας.
Η μετατροπή του Brain-Drain σε Brain-Gain είναι, σήμερα τουλάχιστον, μια ουτοπία. Η προοπτική μόνιμης επιστροφής του ανθρώπινου δυναμικού της Ελλάδας που εργάζεται στο εξωτερικό, είναι ασθενής. Καλύτερη απόδειξη από την πλήρη αποτυχία του πιλοτικού Κυβερνητικού Προγράμματος «Ελλάδα Ξανά», δεν υπάρχει.
Ωστόσο, υπάρχει κάτι που μπορεί να γίνει; Ναι! Υπάρχει! Σε αυτό το σημείο η ευθύνη και η δυνατότητα μεταβιβάζονται στις τοπικές κοινωνίες. Κυρίως στους Δήμους με τους τοπικούς επαγγελματικούς, επιστημονικούς, οικονομικούς και κοινωνικούς φορείς που υπάρχουν σε αυτούς. Ο Δήμος Αλεξανδρούπολης έχει τις προϋποθέσεις και τις δομές, σε συνεργασία με τα Επιμελητήρια και τους Συλλόγους για να ξεκινήσει η διαδικασία δόμησης δράσεων ΔΙΑΣΥΝΔΕΣΗΣ και ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ με τους Αλεξανδρουπολίτες που διαμένουν στο εξωτερικό. Αυτό έχει ως προαπαιτούμενο την έναρξη αναζήτησης και καταγραφής τους σε όλες τις χώρες του κόσμου. Με βάση την τεκμηριωμένη αποτύπωση των Αλεξανδρουπολιτών της διασποράς, θα ξεκινήσουν οι δράσεις δικτύωσης, επαφής και διαλόγου μαζί τους με στόχο την δημιουργία ενός μόνιμου μηχανισμού αξιοποίησης των γνώσεών τους, μεταφοράς της τεχνογνωσίας, συνεργασίες σε έρευνες, μελέτες και επενδυτικά σχέδια. Σήμερα οι διαδικτυακές πλατφόρμες ενημέρωσης και επικοινωνίας παρέχουν την δυνατότητα να γίνει ο Δήμος Αλεξανδρούπολης το κέντρο αναφοράς των Αλεξανδρουπολιτών της διασποράς.
Τα οφέλη είναι σημαντικά για όλους μας. Είναι θέμα θέλησης, αποφασιστικότητας και οργανωμένων στοχεύσεων και σχεδίων. Οι οπαδοί της αδράνειας και της ανασφάλειας μπορούν να δουν την εφαρμογή αυτής της πρότασης όπως υλοποιήθηκε από το Ίδρυμα Σ. Νιάρχος με την δράση «Αξιοποίηση της Διασποράς, Ενεργοποίηση αυτών που μένουν έξω».
Ας απευθυνθούμε σε εκείνους τους Έλληνες που σκέφτονται και μιλούν Ελληνικά, που αγαπούν ανιδιοτελώς την Πατρίδα μας και θέλουν να συνεισφέρουν στην μέγιστη δυνατή πρόοδο του τόπου καταγωγής τους.
Στέλλα Καραμήτρου