Γράφει ο Δημοσθένης Π. Δούκας
Σε περιοχές της Μακεδονίας και της Θράκης, όπου οι τοπικές κοινωνίες είναι πιο εξοικειωμένες στις άμεσες χρήσεις της γεωθερμίας, θα επιχειρήσει να στρέψει το επενδυτικό ενδιαφέρον το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας για την ανάπτυξη γεωθερμικών πεδίων, εν αναμονή της έκβασης του «στοιχήματος» της ΔΕΗ Ανανεώσιμες στα γεωθερμικά πεδία στο νησιωτικό σύμπλεγμα Λέσβου, Μήλου – Κιμώλου – Πολυαίγου και Νισύρου, που είναι τα μεγαλύτερα της χώρας, αλλά τα σκιάζουν ακόμη και σήμερα oι προ 40ετίας άστοχες απόπειρες αξιοποίησής τους από τη μητρική εταιρεία. Μέσα στο επόμενο διάστημα το ΥΠΕΝ αναμένεται να προκηρύξει διαγωνισμούς για τη διερεύνηση και αξιοποίηση γεωθερμικών πεδίων σε τέσσερις περιοχές της Β. Ελλάδας.
Πρόκειται για το Δέλτα του Νέστου (περιοχή Χρυσούπολης – Ερατεινού, Κεραμωτής και Κόλπου Καβάλας), το Δέλτα του Έβρου μεταξύ Αλεξανδρούπολης και ποταμού Έβρου, συμπεριλαμβανομένης της περιοχής Αρίστηνου – Αλεξανδρούπολης, το κεντρικό και νότιο τμήμα της Λεκάνης του Στρυμόνα και την περιοχή Ακροποτάμου Καβάλας. Το Υπουργείο φέρεται να εξετάζει το κατά πόσο είναι ώριμη να συμπεριληφθεί στον διαγωνισμό και η
περιοχή του Σπερχειού για την οποία, σύμφωνα με πληροφορίες, υπάρχει επενδυτικό ενδιαφέρον. Οι ίδιες περιοχές είχαν βγει σε διαγωνισμό και το 2011, ο οποίος παρότι ανέδειξε προτιμητέους επενδυτές δεν κατέληξε στην υπογραφή συμβάσεων, λόγω αξιώσεων εκτός πλαισίου της προκήρυξης που υπέβαλαν εκ των υστέρων, με αποτέλεσμα να κηρυχθεί άγονος.
Η γεωθερμία είναι μια από τις πιο ήπιες και με τη λιγότερη όχληση για το περιβάλλον ανανεώσιμες πηγές ενέργειας με άμεσες χρήσεις (τηλεθέρμανση, θερμοκήπια, υδατοκαλλιέργειες, ξήρανση αγροτικών προϊόντων, λουτροθεραπείες και SPA) και έμμεσες στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Η τεχνολογία των έργων γεωθερμίας συγγενεύει με αυτή των γεωτρήσεων για πετρέλαιο και φυσικό αέριο. Τα γεωθερμικά πεδία εντοπίζονται
έπειτα από γεωφυσική έρευνα σε βάθος που ξεκινάει από ένα και φθάνει μέχρι 4 χλμ. Τα αποτελέσματα της έρευνας επιβεβαιώνονται με γεωτρήσεις που ανάλογα το βάθος κοστίζουν από 1,5 έως 12 εκατ. ευρώ. Το γεωθερμικό πεδίο περιγράφεται σαν ένας υπόγειος φυσικός ταμιευτήρας όπου συσσωρεύεται νερό που κατεβαίνει από ρήγματα σε
μεγάλα βάθη και θερμαίνεται από τα φυσικά πετρώματα. Η άντληση του θερμού πλέον νερού μπορεί να χρησιμοποιηθεί για θέρμανση, γεωργικές καλλιέργειες κ.λπ. και όταν η θερμοκρασία είναι άνω των 100 βαθμών C και για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας συνεχούς ροής. Η πρώτη προσπάθεια τέτοιας χρήσης έγινε στη Μήλο από τη ΔΕΗ τη δεκαετία του ’80, όπου μέσω πέντε γεωτρήσεων είχαν εντοπιστεί πεδία με θερμοκρασίες 290-320 βαθμών C.
Έχει υπολογιστεί ότι τα πεδία της Μήλου μπορούν να στηρίξουν μονάδες ηλεκτροπαραγωγής από 120 έως και 240 MW, ποσότητα που μπορεί να καλύψει σχεδόν το ήμισυ της συνολικής κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας των Κυκλάδων. Η προοπτική αυτή καταδικάστηκε για περισσότερο από τέσσερις δεκαετίες από τις αστοχίες της ΔΕΗ το 1980.
Λάθος γεωτρήσεις και λάθος τεχνολογικές επιλογές στη μονάδα ηλεκτροπαραγωγής, που περατώθηκε το 1986, οδήγησαν στο οριστικό κλείσιμό της το 1989 μετά τις έντονες διαμαρτυρίες των κατοίκων για τις έντονες οσμές εκπομπών υδροθείου. Η διάρρηξη του τοιχώματος της παραγωγικής γεώτρησης το 1993 και η ανεξέλεγκτη εκτόξευση μεγάλων ποσοτήτων γεωθερμικών ρευστών στην ατμόσφαιρα για αρκετές εβδομάδες, επιβάρυναν
ακόμη περισσότερο το κλίμα και μέχρι και σήμερα οι κάτοικοι της Μήλου δεν θέλουν να ακούνε για γεωθερμία. Από το κατά πόσο η διοίκηση της «ΔΕΗ Ανανεώσιμες» θα καταφέρει να αντιστρέψει το εχθρικό αυτό κλίμα θα εξαρτηθεί και αν θα κερδίσει το στοίχημα αξιοποίησης των μεγαλύτερων γεωθερμικών πεδίων της χώρας. Η «ΔΕΗ Ανανεώσιμες» έχει ταυτοποιήσει την περιοχή που θα γίνει η γεώτρηση και έχει ολοκληρώσει την περιβαλλοντική μελέτη, οι πρώτες ωστόσο επαφές του Διευθύνοντος Συμβούλου κ. Κωνσταντίνου Μαύρου με την τοπική αυτοδιοίκηση μόνο ενθαρρυντικές δεν είναι… Ήταν ομόφωνο το «όχι» της Τοπικής Αυτοδιοίκησης της Μήλου στο Διοικητικό Συμβούλιο τον περασμένο Απρίλιο προς τον κ. Μαύρο κατά την παρουσίαση του σχεδιασμού για την
πρώτη γεώτρηση και την εγκατάσταση μονάδας ηλεκτροπαραγωγής 5 MW. H «ΔΕΗ Ανανεώσιμες» έχει σχεδιάσει μια μονάδα 8 MW στη Λέσβο και μονάδες των 5 MW στις υπόλοιπες περιοχές. Ο προϋπολογισμός των έργων υπολογίζεται στα 120 εκατ. ευρώ – 70 εκατ. ευρώ για τις έρευνες και 50 εκατ. ευρώ για την εγκατάσταση των μονάδων παραγωγής.